The Project Gutenberg EBook of An Icelandic Primer, by Henry Sweet

Copyright laws are changing all over the world. Be sure to check the
copyright laws for your country before downloading or redistributing
this or any other Project Gutenberg eBook.

This header should be the first thing seen when viewing this Project
Gutenberg file.  Please do not remove it.  Do not change or edit the
header without written permission.

Please read the "legal small print," and other information about the
eBook and Project Gutenberg at the bottom of this file.  Included is
important information about your specific rights and restrictions in
how the file may be used.  You can also find out about how to make a
donation to Project Gutenberg, and how to get involved.


**Welcome To The World of Free Plain Vanilla Electronic Texts**

**eBooks Readable By Both Humans and By Computers, Since 1971**

*****These eBooks Were Prepared By Thousands of Volunteers!*****


Title: An Icelandic Primer
       With Grammar, Notes, and Glossary

Author: Henry Sweet

Release Date: April, 2004 [EBook #5424]
[Yes, we are more than one year ahead of schedule]
[This file was first posted on July 14, 2002]

Edition: 10

Language: English

Character set encoding: Unicode UTF-8

*** START OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK AN ICELANDIC PRIMER ***

Þōrr er āsanna framastr, sā er kallaðr er Āsa-þōrr eða Ǫku-þōrr; hann er stęrkastr allra guðanna ok manna. Hann ā þar rīki er Þrūð-vangar heita, en hǫll hans heitir Bilskīrnir; ī þeim sal eru fimm hundruð gōlfa ok fjōrir tigir; þat er hūs mest, svā at męnn hafa gǫ̈rt.

Þōrr ā hafra tvā, er svā heita, Tann-gnjōstr ok Tann- grisnir, ok reið þā er hann ękr, en hafrarnir draga reiðina; þvī er hann kallaðr Ǫkuþōrr. Hann ā ok þrjā kost-gripi. Einn þeira er hamarrinn Mjǫllnir, er hrīm-þursar ok berg- risar kęnna, þā er hann kömr ā lopt, ok er þat eigi undarligt: hann hęfir lamit margan haus ā fęðrum eða frændum þeira. Annan grip ā hann bęztan, męgin-gjarðar; ok er hann spęnnir þeim um sik, þā vęx honum ās-męgin hālfu. En þriðja hlut ā hann þann er mikill gripr er ī, þat eru jārn- glōfar; þeira mā hann eigi missa við hamarskaptit. En engi er svā frōðr at tęlja kunni ǫll stōr-virki hans.

Þat er upp-haf þessa māls at Ǫkuþōrr fōr með hafra sīna ok reið, ok með honum sā āss er Loki er kallaðr; koma þeir at kveldi til eins bōnda ok fā þar nātt-stað. En um kveldit tōk Þōrr hafra sīna, ok skar bāða; ęptir þat vāru þeir flęgnir ok bornir til kętils; en er soðit var, þā sęttisk Þōrr til nātt-verðar ok þeir lags-męnn. Þōrr bauð til matar með sēr bōndanum, ok konu hans, ok bǫrnum þeira; sonr bōnda hēt Þjālfi, en Rǫskva dōttir. Þā lagði Þōrr hafr- stǫkurnar utar frā eldinum, ok mælti at bōndi ok heima-męnn hans skyldu kasta ā hafrstǫkurnar beinunum. Þjālfi, sonr bōnda, helt ā lær-lęgg hafrsins, ok sprętti ā knīfi sīnum, ok braut til męrgjar. Þōrr dvalðisk þar of nāttina; en ī ōttu fyrir dag stōð hann upp, ok klæddi sik, tōk hamarinn Mjǫllni ok brā upp, ok vīgði hafrstǫkurnar; stōðu þā upp hafrarnir, ok var þā annarr haltr ęptra fœti. Þat fann Þōrr, ok talði at bōndinn eða hans hjōn mundi eigi skynsamliga hafa farit með beinum hafrsins: kęnnir hann at brotinn var lærlęggrinn. Eigi þarf langt frā þvī at sęgja: vita męgu þat allir hvęrsu hræddr bōndinn mundi vera, er hann sā at Þōrr lēt sīga brȳnnar ofan fyrir augun; en þat er sā augnanna, þā hugðisk hann falla mundu fyrir sjōninni einni samt; hann hęrði hęndrnar at hamar-skaptinu svā at hvītnuðu knūarnir. En bōndinn gǫ̈rði sem vān var, ok ǫll hjōnin: kǫlluðu āka- fliga, bāðu sēr friðar, buðu at fyrir kvæmi alt þat er þau āttu. En er hann sā hræzlu þeira, þā gekk af honum mōðrinn, ok sefaðisk hann; ok tōk af þeim ī sætt bǫrn þeira, Þjālfa ok Rǫsku, ok gǫ̈rðusk þau þā skyldir þjōnustu- męnn Þōrs, ok fylgja þau honum jafnan sīðan.

Lēt hann þar ęptir hafra, ok byrjaði fęrðina austr ī Jǫtun-heima, ok alt til hafsins; ok þā fōr hann ūt yfir hafit þat it djūpa; en er hann kom til lands, þā gekk hann upp, ok með honum Loki, ok Þjālfi, ok Rǫskva. Þā er þau hǫfðu lītla hrīð gęngit, varð fyrir þeim mǫrk stōr; gengu þau þann dag allan til myrkrs. Þjālfi var allra manna fōt-hvatastr; hann bar kȳl Þōrs, en til vista var eigi gott. Þā er myrkt var orðit, leituðu þeir sēr til nāttstaðar, ok fundu fyrir sēr skāla nakkvarn mjǫk mikinn, vāru dyrr ā ęnda, ok jafn-breiðar skālanum; þar leituðu þeir sēr nātt- bōls. En of miðja nātt varð land-skjālfti mikill, gekk jǫrðin undir þeim skykkjum, ok skalf hūsit. Þā stōð Þōrr upp, ok hēt ā lagsmęnn sīna; ok leituðusk fyrir, ok fundu af-hūs til hœgri handar i miðjum skālanum, ok gengu þannig; sęttisk Þōrr ī dyrrin, en ǫnnur þau vāru innar frā honum, ok vāru þau hrædd, en Þōrr helt hamarskaptinu, ok hugði at vęrja sik; þā heyrðu þau ym mikinn ok gnȳ. En er kom at dagan, þā gekk Þōrr ūt, ok sēr hvar lā maðr skamt frā honum ī skōginum, ok var sā eigi lītill; hann svaf, ok hraut stęrkliga. Þā þōttisk Þōrr skiIja hvat lātum verit hafði of nāttina; hann spęnnir sik męgingjǫrðum, ok ōx honum āsmęgin; en ī þvī vaknar maðr sā, ok stōð skjōtt upp; en þā er sagt at Þōr varð bilt einu sinni at slā hann með ham- rinum; ok spurði hann at nafni, en sā nęfndisk Skrȳmir: 'en eigi þarf ek,' sagði hann, 'at spyrja þik at nafni: kęnni ek at þū ert Āsaþōrr; en hvārt hęfir þū dręgit ā braut hanzka minn?' Seildisk þā Skrȳmir til, ok tōk upp hanzka sinn; sēr Þōrr þā at þat hafði hann haft of nāttina fyrir skāla, en afhūsit þat var þumlungrinn hanzkans. Skrȳmir spurði ef Þōrr vildi hafa fǫru-neyti hans, en Þōrr jātti þvī. Þā tōk Skrȳmir ok leysti nestbagga sinn, ok bjōsk til at eta dǫgurð, en Þōrr ī ǫðrum stað ok hans fēlagar. Skrȳmir bauð þā at þeir lęgði mǫtu-neyti sitt, en Þōrr jātti þvī; þā batt Skrȳmir nest þeira alt ī einn bagga, ok lagði ā bak sēr; hann gekk fyrir of daginn, ok steig hęldr stōrum, en sīðan at kveldi leitaði Skrȳmir þeim nāttstaðar undir eik nakkvarri mikilli. Þā mælti Skrȳmir til Þōrs at hann vill lęggjask niðr at sofna; 'en þēr takið nest-baggann, ok būið til nātt-verðar yðr.' Þvī næst sofnar Skrȳmir, ok hraut fast; en Þōrr tōk nest-baggann ok skal leysa; en svā er at sęgja, sem ū-trūligt mun þykkja, at engi knūt fekk hann leyst, ok engi ālar- ęndann hreyft, svā at þā væri lausari en āðr. Ok er hann sēr at þetta verk mā eigi nȳtask, þā varð hann reiðr, greip þā hamarinn Mjǫllni tveim hǫndum, ok steig fram ǫðrum fœti at þar er Skrȳmir lā, ok lȳstr ī hǫfuð honum; en Skrȳmir vaknar, ok spyrr hvārt laufs-blað nakkvat felli ī hǫfuð honum, eða hvārt þeir hęfði þā matazk, ok sē būnir til rękkna. Þōrr sęgir at þeir munu þā sofa ganga. Ganga þau þā undir aðra eik. Er þat þēr satt at sęgja, at ekki var þā ōttalaust at sofa. En at miðri nātt þā heyrir Þōrr at Skrȳmir hrȳtr, ok söfr fast, svā at dunar ī skōginum. Þā stęndr hann upp, ok gęngr til hans, reiðir hamarinn tītt ok hart, ok lȳstr ofan ī miðjan hvirfil honum; hann kęnnir at hamars-muðrinn sökkr djūpt ī hǫfuðit. En ī þvī bili vaknar Skrȳmir, ok mælti: 'hvat er nū? fell akarn nakkvat ī hǫfuð mēr? eða hvat er tītt um þik, Þōrr?' En Þōrr gekk aptr skyndiliga, ok svarar at hann var þā nȳvaknaðr, sagði at þā var mið nātt, ok enn væri māl at sofa. Þā hugsaði Þōrr þat, ef hann kvæmi svā ī fœri at slā hann it þriðja hǫgg, at aldri skyldi hann sjā sik sīðan; liggr nū ok gætir ef Skrȳmir sofnaði fast. En lītlu fyrir dagan þā heyrir hann at Skrȳmir mun sofnat hafa; stęndr þā upp, ok hleypr at honum, reiðir þā hamarinn af ǫllu afli ok lȳstr ā þunn-vangann þann er upp vissi; sökkr þā hamarrinn upp at skaptinu. En Skrȳ- mir sęttisk upp, ok strauk of vangann, ok mælti: 'hvārt munu fuglar nakkvarir sitja ī trēnu yfir mēr? mik grunaði, er ek vaknaða, at tros nakkvat af kvistunum felli ī hǫfuð mēr; hvārt vakir þū, Þōrr? Māl mun vera upp at standa ok klæðask, en ekki eigu þēr nū langa leið fram til borgar- innar er kǫlluð er Ūt-garðr. Heyrt hęfi ek at þēr hafið kvisat ī milli yðvar at ek væra ekki lītill maðr vęxti, en sjā skulu þēr þar stœrri męnn, er þēr komið ī Ūtgarð. Nū mun ek rāða yðr heil-ræði: lāti þēr eigi stōrliga yfir yðr, ekki munu hirðmęnn Ūtgarða-loka vel þola þvīlīkum kǫgur- sveinum kǫpur-yrði; en at ǫðrum kosti hverfið aptr, ok þann ætla ek yðr bętra af at taka. En ef þēr vilið fram fara, þā stęfni þēr ī austr, en ek ā nū norðr leið til fjalla þessa er nū munu þēr sjā mega.' Tękr Skrȳmir nest-bag- garm, ok kastar ā bak sēr, ok snȳr þvęrs ā braut ī skōginn frā þeim, ok er þess eigi getit at æsirnir bæði þā heila hittask.

Þōrr fōr fram ā leið ok þeir fēlagar, ok gekk fram til miðs dags; þā sā þeir borg standa ā vǫllum nǫkkurum, ok sęttu hnakkann ā bak sēr aptr, āðr þeir fengu sēt yfir upp; ganga til borgarinnar, ok var grind fyri borg-hliðinu, ok lokin aptr. Þōrr gekk ā grindina, ok fekk eigi upp lokit; en er þeir þreyttu at komask ī borgina, þā smugu þeir milli spalanna ok kōmu svā inn; sā þā hǫll mikla, ok gengu þannig; var hurðin opin; þā gengu þeir inn, ok sā þar marga męnn ā tvā bękki, ok flesta œrit stōra. Þvī næst koma þeir fyrir konunginn, Ūtgarðaloka, ok kvǫddu hann, en hann leit seint til þeira, ok glotti um tǫnn, ok mælti: 'seint er um langan veg at spyrja tīðinda, eða er annan veg en ek hygg, at þessi svein-stauli sē Ǫkuþōrr? en meiri muntu vera en mēr līzk þū; eða hvat īþrōtta er þat er þēr fēlagar þykkizk vera við būnir? Engi skal hēr vera með oss sā er eigi kunni nakkvars konar list eða kunnandi um fram flesta męnn.' Þā sęgir sā er sīðast gekk, er Loki heitir: 'kann ek þā īþrōtt, er ek em al-būinn at reyna, at engi er hēr sā inni er skjōtara skal eta mat sinn en ek.' Þā svarar Ūtgarðaloki: 'īþrōtt er þat, ef þū ęfnir, ok freista skal þā þessar īþrōttar;' kallaði utar ā bękkinn at sā er Logi heitir skal ganga ā gōlf fram, ok freista sīn ī mōti Loka. Þā var tękit trog eitt, ok borit inn ā hallar- gōlfit, ok fylt af slātri; sęttisk Loki at ǫðrum ęnda, en Logi at ǫðrum, ok āt hvārr-tvęggja sem tīðast, ok mœttusk ī miðju troginu; hafði þā Loki etit slātr alt af beinum, en Logi hafði ok etit slātr alt ok beinin með, ok svā trogit; ok sȳndisk nū ǫllum sem Loki hęfði lātit leikinn. Þā spyrr Ūtgarðaloki hvat sā inn ungi maðr kunni leika. En Þjālfi sęgir at hann mun freista at ręnna skeið nǫkkur við einn-hvęrn þann er Ūtgarðaloki fær til. Hann sęgir, Ūtgarða]oki, at þetta er gōð īþrōtt, ok kallar þess meiri vān at hann sē vel at sēr būinn of skjōtleikinn, ef hann skal þessa īþrōtt inna; en þō lætr hann skjōtt þessa skulu freista. Stęndr þā upp Ūtgarða- loki, ok gęngr ūt, ok var þar gott skeið at ręnna ęptir slēttum vęlli. Þā kallar Ūtgarðaloki til sīn sveinstaula nakkvarn, er nęfndr er Hugi, ok bað hann ręnna ī kǫpp við Þjālfa. Þā taka þeir it fyrsta skeið, ok er Hugi þvī framar at hann snȳsk aptr ī mōti honum at skeiðs ęnda. Þā mælti Ūtgarða- loki: 'þurfa muntu, Þjālfi, at lęggja þik meir fram, ef þū skalt vinna leikinn; en þō er þat satt, at ekki hafa hēr komit þeir męnn er mēr þykkja fōthvatari en svā.' Þā taka þeir aptr annat skeið, ok þā er Hugi er kominn til skeiðs ęnda, ok hann snȳsk aptr, þā var langt kōlf-skot til Þjālfa. Þā mælti Ūtgarðaloki: 'vel þykkir mēr Þjālfi ręnna; en eigi trūi ek honum nū at hann vinni leikinn, en nū mun reyna, er þeir ręnna it þriðja skeiðit.' Þā taka þeir ęnn skeið; en er Hugi er kominn til skeiðs ęnda ok snȳsk aptr, ok er Þjālfi eigi þā kominn ā mitt skeiðit; þā sęgja allir at reynt er um þenna leik. Þā spyrr Ūtgarðaloki Þōr, hvat þeira īþrōtta mun vera er hann muni vilja birta fyrir þeim, svā miklar sǫgur sem męnn hafa gǫ̈rt um stōrvirki hans. Þā mælti Þōrr at hęlzt vill hann þat taka til, at þreyta drykkju við einnhvęrn mann. Ūtgarðaloki sęgir at þat mā vel vera; ok gęngr inn ī hǫllina, ok kallar skutil-svein sinn, biðr at hann taki vītis-horn þat, er hirðmęnn eru vanir at drekka af. Þvī næst kömr fram skutilsveinn með horninu, ok fær Þōr ī hǫnd. Þā mælti Ūtgarðaloki: 'af horni þessu þykkir þā vel drukkit, ef ī einum drykk gęngr af, en sumir męnn drekka af ī tveim drykkjum, en engi er svā lītill drykkju- maðr, at eigi gangi af ī þrimr.' Þōrr lītr ā hornit, ok sȳnisk ekki mikit, ok er þō hęldr langt, en hann er mjǫk þyrstr; tękr at drekka, ok svelgr allstōrum, ok hyggr at eigi skal þurfa at lūta optar at sinni ī hornit. En er hann þraut örindit, ok hann laut ōr horninu, ok sēr hvat leið drykkinum, ok līzk honum svā, sem all-lītill munr mun vera at nū sē lægra ī horninu en āðr. Þā mælti Ūtgarðaloki: 'vel er drukkit, ok eigi til mikit; eigi munda-k trūa, ef mēr væri sagt frā, at Āsaþōrr mundi eigi meira drykk drekka; en þō veit ek at þū munt vilja drekka af ī ǫðrum drykk.' Þōrr svarar engu, sętr hornit ā munn sēr, ok hyggr nū at hann skal drekka meira drykk, ok þreytir ā drykkjuna, sem honum vannsk til örindi, ok sēr ęnn at stikillinn hornsins vill ekki upp svā mjǫk sem honum līkar; ok er hann tōk hornit af munni sēr ok sēr, līzk honum nū svā, sem minna hafi þorrit en ī inu fyrra sinni; er nū gott beranda borð ā horninu. Þā mælti Ūtgarðaloki: 'hvat er nū, Þōrr? muntu nū eigi sparask til eins drykkjar meira en þēr mun hagr ā vera? Svā līzk mēr, ef þū skalt nū drekka af horninu inn þriðja drykkinn, sem þessi mun mestr ætlaðr; en ekki muntu mega hēr með oss heita svā mikill maðr sem æsir kalla þik, ef þū gǫ̈rir eigi meira af þēr um aðra leika en mēr līzk sem um þenna mun vera.' Þā varð Þōrr reiðr, sętr hornit ā munn sēr, ok drekkr sem ākafligast mā hann, ok þreytir sem lęngst ā drykkinn; en er hann sā ī hornit, þā hafði nū hęlzt nakkvat munr ā fęngizk, ok þā bȳðr hann upp hornit, ok vill eigi drekka meira. Þā mælti Ūtgarðaloki: 'auð-sēt er nū at māttr þinn er ekki svā mikill sem vēr hugðum; en vill-tu freista um fleiri leika? Sjā mā nū, at ekki nȳtir þū hēr af.' Þōrr svarar: 'freista mā ek ęnn of nakkvara leika, en undarliga mundi mēr þykkja, þā er ek var heima með āsum, ef þvīlīkir drykkir væri svā lītlir kallaðir. En hvat leik vili þēr nū bjōða mēr?' Þā mælti Ūtgarðaloki: 'þat gǫ̈ra hēr ungir sveinar er lītit mark mun at þykkja, at hęfja upp af jǫrðu kǫtt minn; en eigi munda-k kunna at mæla þvīlīkt við Āsaþōr, ef ek hęfða eigi sēt fyrr at þū ert miklu minni fyrir þēr en ek hugða.' Þvī næst hljōp fram kǫttr einn grār ā hallargōlfit, ok hęldr mikill; en Þōrr gekk til, ok tōk hęndi sinni niðr undir miðjan kviðinn, ok lypti upp, en kǫttrinn beygði kęnginn, svā sem Þōrr rētti upp hǫndina; en er Þōrr seildisk svā langt upp sem hann mātti lęngst, þā lētti kǫttrinn einum fœti, ok fær Þōrr eigi framit þenna leik. Þā mælti Ūtgarðaloki: 'svā fōr þessi leikr sem mik varði; kǫttrinn er hęldr mikill, en Þōrr er lāgr ok lītill hjā stōr- męnni þvī sem hēr er með oss.' Þā mælti Þōrr: 'svā lītinn sem pēr kallið mik, þā gangi nū til einnhvęrr, ok fāisk við mik; nū em ek reiðr.' Þā svarar Ūtgarðaloki, ok litask um ā bękkina, ok mælti: 'eigi sē ek þann mann hēr inni, er eigi mun lītil-ræði ī þykkja at fāsk við þik;' ok ęnn mælti hann: 'sjām fyrst, kalli mēr hingat kęrlinguna, fōstru mīna Ęlli, ok fāisk Þōrr við hana, ef hann vill; fęlt hęfir hon þā męnn er mēr hafa litizk eigi ū-stęrkligri en Þōrr er.' Þvī næst gekk ī hǫllina kęrling ein gǫmul. Þā mælti Ūtgar- ðaloki, at hon skal taka fang við Āsaþōr. Ekki er langt um. at gǫ̈ra: svā fōr fang þat at þvī harðara er Þōrr knūðisk at fanginu, þvī fastara stōð hon; þā tōk kęrling at leita til þragða, ok varð Þōrr þā lauss ā fōtum, ok vāru þær svip- tingar all-harðar, ok eigi lęngi āðr en Þōrr fell ā knē ǫðrum fœti. Þā gekk til Ūtgarðaloki, bað þau hætta fanginu, ok sagði svā, at Þōrr mundi eigi þurfa at bjōða fleirum mǫnnum fang ī hans hǫll; var þā ok liðit ā nātt, vīsaði Ūtgarðaloki Þōr ok þeim fēlǫgum til sætis, ok dvęljask þar nātt-langt ī gōðum fagnaði.

En at morgni, þegar dagaði, stęndr Þōrr upp ok þeir fēlagar, klæða sik, ok eru būnir braut at ganga. Þā kom þar Ūtgarðaloki, ok lēt sętja þeim borð; skorti þā eigi gōðan fagnað, mat ok drykk. En er þeir hafa matazk, þā snūask þeir til fęrðar. Ūtgarðaloki fylgir þeim ūt, gęngr með þeim braut ōr borginni; en at skilnaði þā mælti Ūtgar- ðaloki til Þōrs, ok spyrr hvęrnig honum þykkir fęrð sīn orðin, eða hvārt hann hęfir hitt rīkara mann nakkvarn en sik. Þōrr svarar at eigi mun hann þat sęgja, at eigi hafi hann mikla ū-sœmð farit ī þeira við-skiptum; 'en þō veit ek at þēr munuð kalla mik lītinn mann fyrir mēr, ok uni ek þvī illa.' Þā mælti Ūtgarðaloki: 'nū skal sęgja þēr it sanna, er þū ert ūt kominn ōr borginni--ok ef ek lifi ok mega-k rāða, þā skaltu aldri optar ī hana koma; ok þat veit trūa mīn, at aldri hęfðir þū ī hana komit, ef ek hęfða vitat āðr at þū hęfðir svā mikinn krapt með þēr, ok þū hafðir svā nær haft oss mikilli ū-fœru. En sjōn-hvęrfingar hęfi ek gǫ̈rt þēr, svā at fyrsta sinn, er ek fann þik ā skōginum, kom ek til fundar við yðr; ok þā er þū skyldir leysa nestbaggann, þā hafða-k bundit með gres-jārni, en þū fannt eigi hvar upp skyldi lūka. En þvī næst laust þū mik með hamrinum þrjū hǫgg, ok var it fyrsta minst, ok var þō svā mikit, at mēr mundi ęndask til bana, ef ā hęfði komit; en þar er þū sātt hjā hǫll minni set-berg, ok þar sātt-u ofan ī þrjā dala fer- skeytta ok einn djūpastan, þat vāru hamarspor þin; setber- ginu brā ek fyrir hǫggin en eigi sātt þū þat. Svā var ok of leikana, er þēr þreyttuð við hirðmęnn mīna. Þā var þat it fyrsta, er Loki gǫ̈rði; hann var mjǫk soltinn, ok āt tītt; en sā er Logi hēt, þat var villi-eldr, ok bręndi hann eigi seinna slātrit en trogit. En er Þjālfi þreytti rāsina við þann er Hugi hēt, þat var hugi minn, ok var Þjālfa eigi vænt at þreyta skjōt-fœri við hann. En er þū drakkt af horninu, ok þōtti þēr seint līða,--en þat veit trūa mīn, at þā varð þat undr, er ek munda eigi trūa at vera mætti; annarr ęndir hornsins var ūt ī hafi, en þat sāttu eigi; en nū, er þū kömr til sævarins, þā mun-tu sjā mega, hvęrn þurð þū hęfir drukkit ā sænum.' Þat eru nū fjǫrur kallaðar. Ok ęnn mælti hann: 'eigi þōtti mēr hitt minna vera vert, er þū lyptir upp kęt- tinum, ok þēr satt at sęgja, þā hræddusk allir þeir er sā, er þū lyptir af jǫrðu einum fœtinum; en sā kǫttr var eigi sem þēr sȳndisk; þat var Miðgarðs-ormr, er liggr um lǫnd ǫll, ok vannsk honum varliga lęngðin til, at jǫrðina tœki sporðr ok hǫfuð; ok svā langt seildisk þū upp at skamt var þā til himins. En hitt var ok mikit undr um fangit, er þū fekkzk við Ęlli; fyrir þvī at engi hęfir sā orðit, ok engi mun verða, ef svā gamall er at ęlli bīðr, at eigi komi ęllin ǫllum til falls. Ok er nū þat sātt at sęgja, at vēr munum skiljask, ok mun þā bętr hvārratvęggju handar at þēr komið eigi optar mik at hitta; ek mun ęnn annat sinn vęrja borg mīna með þvīlīkum vēlum eða ǫðrum, svā at ekki vald munu þēr ā mēr fā.' En er Þōrr heyrði þessa tǫlu, greip hann til hamarsins, ok bregðr ā lopt; en er hann skal fram reiða, þā sēr hann þar hvęrgi Ūtgarðaloka, ok þā snȳsk hann aptr til borgarinnar, ok ætlask þā fyrir at brjōta borgina; þā sēr hann þar vǫllu vīða ok fagra, en enga borg. Snȳsk hann þā aptr, ok fęrr leið sina, til þess er hann kom aptr ī Þrūð- vanga.

Annarr sonr Ōðins er Baldr, ok er frā honum gott at sęgja: hann er bęztr, ok hann lofa allir. Hann er svā fagr ā-litum ok bjartr svā at lȳsir af honum; ok eitt gras er svā hvītt at jafnat er til Baldrs brār, þat er allra grasa hvītast; ok þar ęptir māttu marka hans fęgrð, bæði ā hār ok ā līki; hann er vitrastr āsanna, ok fęgrstr taliðr ok līknsamastr. En sū nāttūra fylgir honum at engi mā haldask dōmr hans. Hann bȳr þar sem heitir Breiða-blik, þat er ā himni; ī þeim stað mā ekki vera ū-hreint, svā sem hēr sęgir:

Þat er upphaf þessar sǫgu, at Baldr inn gōða dreymði drauma stōra ok hættliga um līf sitt. En er hann sagði āsunum draumana, þā bāru þeir saman rāð sīn, ok var þat gǫ̈rt at beiða griða Baldri fyrir alls konar hāska; ok Frigg tōk svardaga til þess, at eira skyldu Baldri eldr ok vatn, jārn ok alls konar mālmr, steinar, jǫrðin, viðirnir, sōttirnar, dȳrin, fuglarnir, eitr, ormar. En er þetta var gǫ̈rt ok vitat, þā var þat skęmtun Baldrs ok āsanna at hann skyldi standa upp ā þingum, en allir aðrir skyldu sumir skjōta ā hann, sumir hǫggva til, sumir bęrja grjōti. En hvat sem at var gǫ̈rt, sakaði hann ekki, ok þōtti þetta ǫllum mikill frami. En er þetta sā Loki Laufeyjar-son, þā līkaði honum illa er Baldr sakaði ekki. Hann gekk til Fęn-salar til Friggjar, ok brā sēr ī konu līki; þā spyrr Frigg ef sū kona vissi hvat æsir hǫfðusk at ā þinginu. Hon sagði at allir skutu at Baldri, ok þat, at hann sakaði ekki. Þā mælti Frigg: 'eigi munu vāpn eða viðir granda Baldri; eiða hęfi ek þęgit af ǫllum þeim.' Þā spyrr konan: 'hafa allir hlutir eiða unnit at eira Baldri?' Þā svarar Frigg: 'vęx viðar-teinungr einn fyrir vestan Val-hǫll; sā er Mistilteinn kallaðr; sā þōtti mēr ungr at kręfja eiðsins.' Þvī næst hvarf konan ā braut; en Loki tōk Mistiltein ok sleit upp, ok gekk til þings. En Hǫðr stōð utarliga ī mannhringinum, þvī at hann var blindr. Þā mælti Loki við hann: 'hvī skȳtr þū ekki at Baldri?' Hann svarar: 'þvī at ek sē eigi, hvar Baldr er, ok þat annat, at ek em vapnlauss.' Þā mælti Loki: 'gǫ̈r-ðu þō ī līking annarra, manna, ok veit Baldri sœmð sem aðrir męnn; ek mun vīsa þēr til, hvar hann stęndr; skjōt at honum vęndi þessum.' Hǫðr tōk Mistiltein, ok skaut at Baldri at tilvīsun Loka; flaug skotit ī gęgnum hann, ok fell hann dauðr til jarðar; ok hęfir þat mest ū-happ verit unnit með goðum ok mǫnnum. Þā er Baldr var fallinn, þā fellusk ǫllum āsum orð-tǫk, ok svā hęndr at taka til hans; ok sā hvęrr til annars, ok vāru allir með einum hug til þess er unnit hafði verkit; en engi mātti hęfna: þar var svā mikill griða-staðr. En þā er æsirnir freistuðu at mæla, þā var hitt þō fyrr, at grātrinn kom upp, svā at engi mātti ǫðrum sęgja með orðunum frā sīnum harmi. En Ōðinn bar þeim mun vęrst þenna skaða, sem hann kunni mesta skyn, hvęrsu mikil af-taka ok missa āsunum var ī frā-falli Baldrs. En er goðin vitkuðusk, þā mælti Frigg ok spurði, hvęrr sā væri með āsum, er eignask vildi allar āstir hennar ok hylli, ok vili hann rīða ā hęl-veg ok freista ef hann fāi fundit Baldr, ok bjōða Hęlju ūt-lausn, ef hon vill lāta fara Baldr heim ī Ās-garð. En sā er nęfndr Hęrmōðr inn hvati, sonr Ōðins, er til þeirar farar varð. Þā var tękinn Sleipnir, hestr Ōðins, ok leiddr fram, ok steig Hęrmōðr ā þann hest, ok hleypði braut.

En æsirnir tōku līk Baldrs ok fluttu til sævar. Hring- horni hēt skip Baldrs, hann var allra skipa mestr; hann vildu goðin fram sętja, ok gǫ̈ra þar ā bāl-fǫr Baldrs; en skipit gekk hvęrgi fram. Þā var sęnt ī Jǫtunheima ęptir gȳgi þeiri er Hyrrokin hēt; en er hon kom, ok reið vargi, ok hafði hǫgg-orm at taumum, þā hljōp hon af hestinum, en Ōðinn kallaði til ber-sęrki fjōra at gæta hestsins, ok fengu þeir eigi haldit, nema þeir fęldi hann. Þā gekk Hyrrokin ā fram-stafn nǫkkvans, ok hratt fram ī fyrsta við-bragði, svā at eldr hraut ōr hlunnunum, ok lǫnd ǫll skulfu. Þā varð Þōrr reiðr, ok greip hamarinn, ok mundi þā brjōta hǫfuð hęnnar, āðr en goðin ǫll bāðu hęnni friðar. Þā var borit ūt ā skipit līk Baldrs; ok er þat sā kona hans, Nanna, Neps dōttir, þā sprakk hon af harmi, ok dō; var hon borin ā bālit, ok slęgit ī eldi. Þā stōð Þōrr at, ok vīgði bālit með Mjǫllni; en fyrir fōtum hans rann dvergr nakkvarr, sā er Litr nęfndr; en Þōrr spyrndi fœti sīnum ā hann, ok hratt honum ī eldinn, ok brann hann. En at þessi bręnnu sōtti margs konar þjōð: fyrst at sęgja frā Ōðni, at með honum fōr Frigg ok valkyrjur ok hrafnar hans; en Freyr ōk ī kęrru með gęlti þeim er Gullin-bursti heitir eða Slīðrug-tanni; en Heimdallr reið hesti þeim er Gull-toppr heitir; en Freyja kǫttum sīnum. Þar kömr ok mikit fōlk hrīmþursa, ok berg- risar. Ōðinn lagði ā bālit gullhring þann er Draupnir heitir; honum fylgði sīðan sū nāttūra, at hina nīundu hvęrja nātt drupu af honum ātta gullhringar jafn-hǫfgir. Hestr Baldrs var leiddr ā bālit með ǫllu reiði.

En þat er at sęgja frā Hęrmōði, at hann reið nīu nætr dökkva dala ok djūpa, svā at hann sā ekki, fyrr en hann kom til ārinnar Gjallar, ok reið ā Gjallar-brūna; hon er þǫkð lȳsi-gulli. Mōðguðr er nęfnd mær sū er gætir brūar- innar; hon spurði hann at nafni eða ætt, ok sagði at hinn fyrra dag riðu um brūna fimm fylki dauðra manna; 'en eigi dynr brūin minnr undir einum þēr, ok eigi hęfir þū lit dauðra manna; hvī rīðr þū hēr ā hęlveg?' Hann svarar at 'ek skal rīða til hęljar at leita Baldrs, eða hvārt hęfir þū nakkvat sēt Baldr ā hęlvegi?' En hon sagði at Baldr hafði þar riðit um Gjallarbrū; 'en niðr ok norðr liggr hęlvegr.' Þā reið Hęrmōðr þar til er hann kom at hęl-grindum; þā steig hann af hestinum, ok gyrði hann fast, steig upp, ok keyrði hann sporum, en hestrinn hljōp svā hart, ok yfir grindina, at hann kom hvęrgi nær. Þā reið Hęrmōðr heim til hallar- innar, ok steig af hesti, gekk inn ī hǫllina, sā þar sitja ī ǫndvegi Baldr, brōður sinn; ok dvalðisk Hęrmōðr þar um nāttina. En at morgni þā beiddisk Hęrmōðr af Hęlju at Baldr skyldi rīða heim með honum, ok sagði hvęrsu mikill grātr var með āsum. En Hęl sagði at þat skyldi svā reyna, hvārt Baldr var svā āst-sæll sem sagt er; 'ok ef allir hlutir ī heiminum, kykvir ok dauðir, grāta hann, þā skal hann fara til āsa aptr, en haldask með Hęlju, ef nakkvarr mællr við, eða vill eigi grāta.' Þā stōð Hęrmōðr upp, en Baldr leiðir hann ūt ōr hǫllinni, ok tōk hringinn Draupni, ok sęndi Ōðni til minja, en Nanna sęndi Frigg ripti ok ęnn fleiri gjafar, Fullu fingr-gull. Þā reið Hęrmōðr aptr leið sīna, ok kom ī Āsgarð, ok sagði ǫll tīðindi þau er hann hafði sēt ok heyrt.

Þvī næst sęndu æsir um allan heim örind-reka, at biðja at Baldr væri grātinn ōr hęlju; en allir gǫ̈rðu þat, męnninir, ok kykvendin, ok jǫrðin, ok steinarnir, ok trē, ok allr mālmr; svā sem þū munt sēt hafa, at þessir hlutir grāta, þā er þeir koma ōr frosti ok ī hita. Þā er sęndi-męnn fōru heim, ok hǫfðu vel rekit sīn örindi, finna þeir ī hęlli nǫkkurum hvar gȳgr sat; hon nęfndisk Þǫkk. Þeir biðja hana grāta Baldr ōr hęlju. Hon svarar:

En þess geta męnn, at þar hafi verit Loki Laufeyjar-son, er flest hęfir ilt gǫ̈rt með āsum.

Konungr sā er Hǫgni er nęfndr ātti dōttur, er Hildr hēt. Hana tōk at hęr-fangi konungr sā er Hēðinn hēt, Hjarranda- son. Þā var Hǫgni konungr farinn ī konunga-stęfnu; en er hann spurði at hęrjat var ī rīki hans, ok dōttir hans var ī braut tękin, þā fōr hann með sīnu liði at leita Hēðins, ok spurði til hans at Hēðinn hafði siglt norðr með landi. Þā er Hǫgni konungr kom ī Noreg, spurði hann at Hēðinn hafði siglt vestr um haf. Þā siglir Hǫgni ęptir honum allt til Orkn-eyja; ok er hann kom þar sem heitir Hā-ey, þā var þar fyrir Hēðinn með lið sitt. Þā fōr Hildr ā fund fǫður sīns, ok bauð honum męn at sætt af hęndi Hēðins, en ī ǫðru orði sagði hon at Hēðinn væri būinn at bęrjask, ok ætti Hǫgni af honum engrar vægðar vān. Hǫgni svārar stirt dōttur sinni; en er hon hitti Hēðin, sagði hon honum, at Hǫgni vildi enga sætt, ok bað hann būask til orrostu, ok svā gǫ̈ra þeir hvārir-tvęggju, ganga upp ā eyna, ok fylkja liðinu. Þā kallar Hēðinn ā Hǫgna, māg sinn, ok bauð honum sætt ok mikit gull at bōtum. Þā svarar Hǫgni: 'of sīð bauzt-u þetta, ef þū vill sættask, þvī at nū hęfi ek dręgit Dāins-leif, er dvergarnir gǫ̈rðu, er manns bani skal verða, hvęrt sinn er bęrt er, ok aldri bilar ī hǫggvi, ok ekki sār grœr, ef þar skeinisk af.' Þā svarar Hēðinn: 'sverði hœlir þū þar, en eigi sigri; þat kalla ek gott hvęrt er drōttin- holt er.' Þā hōfu þeir orrostu þā er Hjaðninga-vīg er kallat, ok bǫrðusk þann dag allan, ok at kveldi fōru konungar til skipa. En Hildr gekk of nāttina til valsins, ok vakði upp með fjǫlkyngi alla þā er dauðir vāru; ok annan dag gengu konungarnir ā vīg-vǫllinn ok bǫrðusk, ok svā allir þeir er fellu hinn fyrra daginn. Fōr svā sū orrosta hvęrn dag ęptir annan, at allir þeir er fellu, ok ǫll vāpn þau er lāgu ā vīgvęlli, ok svā hlīfar, urðu at grjōti. En er dagaði, stōðu upp allir dauðir męnn, ok bǫrðusk, ok ǫll vāpn vāru þā nȳ. Svā er sagt ī kvæðum, at Hjaðningar skulu svā bīða ragna-rökrs.

Sveinn konungr tjūgu-skęgg ātti Sigrīði hina stōr-rāðu. Sigrīðr var hinn mesti ū-vinr Ōlāfs konungs Tryggva-sonar; ok fann þat til saka at Ōlāfr konungr hafði slitit einka-mālum við hana, ok lostit hana ī and-lit. Hon ęggjaði mjǫk Svein konung til at halda orrostu við Ōlāf konung Tryggvason, ok kom hon svā sīnum for-tǫlum at Sveinn konungr var full- kominn at gǫ̈ra þetta rāð. Ok snimma um vārit sęndi Sveinn konungr męnn austr til Svī-þjōðar ā fund Ōlāfs konungs Svīa-konungs, māgs sīns, ok Eirīks jarls; ok lēt sęgja þeim at Ōlāfr, Noregs konungr, hafði leiðangr ūti, ok ætlaði at fara um sumarit til Vind-lands. Fylgði þat orð-sęnding Dana-konungs, at þeir Svīakonungr ok Eirīkr jarl skyldi hęr ūti hafa, ok fara til mōts við Svein konung, skyldu þeir þā allir samt lęggja til orrostu við Ōlāf konung Tryggva- son. En Ōlāfr Svīakonungr ok Eirīkr jarl vāru þessar fęrðar al-būnir, ok drōgu þā saman skipa-hęr mikinn af Svīa- vęldi, fǫru þvī liði suðr til Dan-markar ok kvāmu þar svā, at Ōlāfr konungr Tryggvason hafði āðr austr siglt. Þeir Svīakonungr ok Eirīkr jarl heldu til fundar við Danakonung, ok hǫfðu þā allir saman ū-grynni hęrs.

Sveinn konungr, þā er hann hafði sęnt ęptir hęrinum, þā sęndi hann Sigvalda jarl til Vindlands at njōsna um fęrð Ōlāfs konungs Tryggvasonar, ok gildra svā til, at fundr þeira Sveins konungs mætti verða. Fęrr þā Sigvaldi jarl leið sīna, ok kom fram ā Vindlandi, fōr til Jōmsborgar, ok sīðan ā fund Ōlāfs konungs Tryggvasonar. Vāru þar mikil vināttu-māl þeira ā meðal, kom jarl sēr ī hinn mesta kærleik við Ōlāf konung. Āstrīðr kona jarls, dōttir Burizleifs konungs, var vinr mikill Ōlāfs konungs, ok var þat mjǫk af hinum fyrrum tęngðum, er Ōlafr konungr hafði ātt Geiru, systur hęnnar. Sigvaldi jarl var maðr vitr ok rāðugr; en er hann kom sēr ī rāða-gęrð við Ōlāf konung, þā dvalði hann mjǫk fęrðina hans austan at sigla, ok fann til þess mjǫk ȳmsa hluti. En lið Ōlāfs konungs lēt geysi illa, ok vāru męnn mjǫk heim-fūsir, er þeir lāgu albūnir, en veðr byr-væn. Sigvaldi jarl fekk njōsn leyniliga af Danmǫrk, at þā var austan kominn hęrr Svīakonungs, ok Eirīkr jarl hafði þā ok būinn sinn hęr, ok þeir hǫfðingjarnir mundu þā koma austr undir Vindland, ok þeir hǫfðu ā kveðit, at þeir mundu bīða Ōlāfs konungs við ey þā er Svǫlðr heitir, svā þat, at jarl skyldi svā til stilla at þeir mætti þar finna Ōlāf konung.

Þā kom pati nakkvarr til Vindlands, at Sveinn Dana- konungr hęfði hęr ūti, ok gǫ̈rðisk brātt sā kurr, at Sveinn Danakonungr mundi vilja finna Ōlāf konung. En Sigvaldi jarl sęgir konungi: 'ekki er þat rāð Sveins konungs at lęggja til bardaga við þik með Dana-hęr einn saman, svā mikinn hęr sem þēr hafið. En ef yðr er nakkvarr grunr ā þvī, at ū-friðr muni fyrir, þā skal ek fylgja yðr með mīnu liði, ok þōtti þat styrkr vera fyrr, hvar sem Jōms-vīkingar fylgðu hǫfðingjum; mun ek fā þēr ellifu skip vel skipuð.' Konungr jātti þessu. Var þā lītit veðr ok hag-stœtt; lēt konungr þā leysa flotann, ok blāsa til brott-lǫgu. Drōgu męnn þā segl sīn, ok gengu meira smā-skipin ǫll, ok sigldu þau undan ā haf ūt. En jarl sigldi nær konungs-skipinu, ok kallaði til þeira, bað konung sigla ęptir sēr: 'mēr er kunnast,' sęgir hann, 'hvar djūpast er um eyja-sundin, en þēr munuð þess þurfa með þau in stōru skipin.' Sigldi þā jarl fyrir með sīnum skipum. Hann hafði ellifu skip, en konungr sigldi ęptir honum með sinum stōr-skipum, hafði hann þar ok ellifu skip, en allr annarr hęrrinn sigldi ūt ā hafit. En er Sigvaldi jarl sigldi utan at Svǫlðr, þā röri ā mōti þeim skūta ein. Þeir sęgja jarli at hęrr Dana- konungs lā þar ī hǫfninni fyrir þeim. Þā lēt jarl hlaða seglunum, ok rōa þeir inn undir eyna.

Sveinn Danakonungr ok Ōlāfr Svīakonungr ok Eirīkr jarl vāru þar þā með allan hęr sinn; þā var fagrt veðr ok bjart sōl-skin. Gengu þeir nū upp ā hōlminn allir hǫfðingjar með miklar sveitir manna, ok sā er skipin sigldu ūt ā hafit mjǫk mǫrg saman. Ok nū sjā þeir hvar siglir eitt mikit skip ok glæsiligt; þā mæltu bāðir konungarnir: 'þetta er mikit skip ok ākafliga fagrt, þetta mun vera Ormrinn langi.' Eirīkr jarl svarar ok sęgir: 'ekki er þetta Ormr hinn langi.' Ok svā var sem hann sagði; þetta skip ātti Eindriði af Gimsum. Lītlu sīðar sā þeir hvar annat skip sigldi miklu meira en hit fyrra. Þā mælti Sveinn konungr: 'hræddr er Ōlāfr Tryggvason nū, eigi þorir hann at sigla með hǫfuðin ā skipi sīnu.' Þā sęgir Eirīkr jarl: 'ekki er þetta konungs skip, kęnni ek þetta skip ok seglit, þvī at stafat er seglit, þat ā Erlingr Skjālgsson; lātum sigla þā, bętra er oss skarð ok missa ī flota Ōlāfs konungs en þetta skip þar svā būit.' En stundu sīðar sā þeir ok kęndu skip Sigvalda jarls, ok viku þan þannig at hōlmanum. Þā sā þeir hvar sigldu þrjū skip, ok var eitt mikit skip. Mælti þā Sveinn konungr, biðr þā ganga til skipa sinna, sęgir at þar fęrr Ormrinn langi. Eirīkr jarl mælti: 'mǫrg hafa þeir ǫnnur stōr skip ok glæsilig en Orm hinn langa, bīðum ęnn.' Þā mæltu mjǫk margir męnn: 'eigi vill Eirīkr jarl nū bęrjask, ok hęfna fǫður sīns; þetta er skǫmm mikil, svā at spyrjask mun um ǫll lǫnd, ef vēr liggjum hēr með jafn-miklu liði, en Ōlāfr konungr sigli ā hafit ūt hēr hjā oss sjālfum.' En er þeir hǫfðu þetta talat um hrīð, þā sā þeir hvar sigldu fjogur skip, ok eitt af þeim var dręki all-mikill ok mjǫk gull-būinn. Þā stōð upp Sveinn konungr, ok mælti: 'hātt mun Ormrinn bera mik ī kveld, honum skal ek stȳra.' Þā mæltu margir, at Ormrinn var furðu mikit skip ok frītt, ok rausn mikil at lāta gǫ̈ra slīkt skip. Þā mælti Eirīkr jarl, svā at nakkvarir męnn heyrðu: 'þōtt Ōlāfr konungr hęfði ekki meira skip en þetta, þā mundi Sveinn konungr þat aldri fā af honum með einn saman Danahęr.' Dreif þā fōlkit til skipanna, ok rāku af tjǫldin, ok ætluðu at būask skjōtliga. En er hǫfðingjar rœddu þetta milli sīn, sem nū er sagt, þā sā þeir, hvar sigldu þrjū skip all-mikil, ok fjōrða sīðast, ok var þat Ormrinn langi. En þau hin stōru skip, er āðr hǫfðu siglt, ok þeir hugðu at Ormrinn væri, þat var hit fyrra Traninn, en hit sīðara Ormrinn skammi. En þā er þeir sā Orminn langa, kęndu allir, ok mælti þā engi ī mōt, at þar mundi sigla Ōlāfr Tryggvason; gengu þā til skipanna, ok skipuðu til at- lǫgunnar. Vāru þat einkamāl þeira hǫfðingja, Sveins konungs, Ōlāfs konungs, Eirīks jarls, at sinn þriðjung Noregs skyldi eignask hvęrr þeira, ef þeir fęldi Ōlāf konung Tryggvason; en sā þeira hǫfðingja er fyrst gengi ā Orminn, skyldi eignask alt þat hlut-skipti er þar fengisk, ok hvęrr þeira þau skip er sjālfr hryði. Eirīkr jarl hafði barða einn geysi mikinn, er hann var vanr at hafa ī viking; þar var skęgg ā ofan- verðu barðinu hvārutvęggja, en niðr frā jārn-spǫng þykk ok svā breið sem barðit, ok tōk alt ī sæ ofan.

Þā er þeir Sigvaldi jarl röru inn undir hōlminn, þā sā þat þeir Þorkęll dyðrill af Trananum ok aðrir skip-stjōrn- ar-męnn, þeir er með honum fōru, at jarl snöri skipum undir hōlmann; þā hlōðu þeir ok seglum, ok röru ęptir honum, ok kǫlluðu til þeira, spurðu, hvī þeir fōru svā. Jarl sęgir, at hann vill bīða Ōlāfs konungs: 'ok er meiri vān at ūfriðr sē fyrir oss.' Lētu þeir þā fljōta skipin, þar til er Þorkęll nęfja kom með Orminn skamma, ok þau þrjū skip er honum fylgðu. Ok vāru þeim sǫgð hin sǫmu tīðindi; hlōðu þeir þā ok sīnum seglum, ok lētu fljōta, ok biðu Ōlāfs konungs. En þā er konungrinn sigldi innan at hōl- manum, þā röri allr hęrrinn ūt ā sundit fyrir þā. En er þeir sā þat, þa bāðu þeir konunginn sigla leið sīna, en lęggja eigi til orrostu við svā mikinn hęr. Konungr svarar hātt, ok stōð upp ī lyptingunni: 'lāti ofan seglit, ekki skulu mīnir męnn hyggja ā flōtta, ek hęfi aldri flȳit ī orrostu, rāði Guð fyrir līfi mīnu, en aldri mun ek ā flōtta lęggja.' Var svā gǫ̈rt sem konungr mælti.

Ōlāfr konungr lēt blāsa til sam-lǫgu ǫllum skipum sīnum. Var konungs skip ī miðju liði, en þar ā annat borð Ormrinn skammi, en ā annat borð Traninn. En þā er þeir tōku at tęngja stafna ā Orminum langa ok Orminum skamma, ok er konungr sā þat, kallaði hann hātt, bað þā lęggja fram bętr hit mikla skipit, ok lāta þat eigi aptast vera allra skipa ī hęrinum. Þā svarar Ūlfr hinn rauði: 'ef Orminn skal þvī lęngra fram lęggja, sem hann er lęngri en ǫnnur skip, þā mun ā-vint verða um sǫxin ī dag.' Konungr sęgir: 'eigi vissa ek at ek ætta stafnbūann bæði rauðan ok ragan.' Ūlfr mælti: 'vęr þū eigi meir baki lyptingina en ek mun stafninn.' Konungr helt ā boga, ok lagði ǫr ā stręng, ok snöri at Ūlfi. Ūlfr mælti: 'skjōt annan veg, konungr ī þannig sem meiri er þǫrfin; þēr vinn ek þat er ek vinn.'

Ōlāfr konungr stōð ī lyptingu ā Orminum, bar hann hātt mjǫk; hann hafði gyltan skjǫld ok gull-roðinn hjālm; var hann auð-kęndr frā ǫðrum mǫnnum: hann hafði rauðan kyrtil stuttan utan yfir brynju. En er Ōlāfr konungr sā at riðluðusk flotarnir, ok upp vāru sętt męrki fyrir hǫfðingjum, þā spyrr hann: 'hvęrr er hǫfðingi fyrir liði þvī er gęgnt oss er?' Honum var sagt at þar var Sveinn konungr tjūguskęgg með Danahęr. Konungr svarar: 'ekki hræðumk vēr bleyður þær, engi er hugr ī Dǫnum. En hvęrr hǫfðingi fylgir þeim męrkjum er þar eru ūt īfrā ā hœgra veg?' Honum var sagt at þar var Ōlāfr konungr með Svīa-hęr. Ōlāfr konungr sęgir: 'bętra væri Svīum heima at sleikja um blōt- bolla sīna en ganga ā Orminn undir vāpn yður. En hvęrir eigu þau hin stōru skip, er þar liggja ūt ā bak-borða Dǫnum?' 'Þar er,' sęgja þeir 'Eirīkr jarl Hākonar-son.' Þā svaraði Ōlāfr konungr: 'hann mun þykkjask eiga við oss skapligan fund, ok oss er vān snarpligrar orrostu af þvī liði; þeir eru Norð-męnn, sem vēr erum.'

Sīðan greiða konungar at-rōðr. Lagði Sveinn konungr sitt skip mōti Orminum langa, en Ōlāfr konungr Sœnski lagði ūt frā, ok stakk stǫfnum at yzta skipi Ōlāfs konungs Tryggvasonar, en ǫðrum megin Eirīkr jarl. Tōksk þar þā hǫrð orrosta. Sigvaldi jarl lēt skotta við sīn skip, ok lagði ekki til orrostu.

Þessi orrosta var hin snarpasta ok all-mann-skœð. Fram- byggjar ā Orminum langa ok Orminum skamma ok Trananum fœrðu akkeri ok stafn-ljā ī skip Sveins konungs, en āttu vāpnin at bera niðr undir fœtr sēr; hruðu þeir ǫll þau skip er þeir fengu haldit. En konungrinn Sveinn ok þat lið er undan komsk flȳði ā ǫnnur skip, ok þar næst lǫgðu þeir frā ōr skot-māli. Ok fōr þessi hęrr svā sem gat Ōlāfr konungr Tryggvason. Þā lagði þar at ī staðinn Ōlāfr Svīakonungr; ok þegar er þeir koma nær stōrskipum, þā fōr þeim sem hinum, at þeir lētu lið mikit ok sum skip sīn, ok lǫgðu frā við svā būit. En Eirīkr jarl sī-byrði Barðanum við hit yzta skip Ōlāfs konungs, ok hrauð hann þat, ok hjō þegar þat ōr tęngslum, en lagði þā at þvī, er þar var næst, ok barðisk til þess er þat var hroðit. Tōk þā liðit at hlaupa af hinum smærum skipunum, ok upp ā stōrskipin. En Eirīkr jarl hjō hvęrt ōr tęngslunum, svā sem hroðit var. En Danir ok Svīar lǫgðu þā ī skotmāl ok ǫllum megin at skipum Ōlāfs konungs, en Eirīkr jarl lā āvalt sībyrt við skipin, ok ātti hǫgg-orrostu. En svā sem męnn fellu ā skipum hans, þā gengu aðrir upp ī staðinn, Svīar ok Danir. Þā var orrosta hin snarpasta, ok fell þā mjǫk liðit, ok kom svā at lykðum, at ǫll vāru hroðin skip Ōlāfs konungs Tryggvasonar nema Ormrinn langi; var þar þā alt lið ā komit, þat er vīgt var hans manna. Þā lagði Eirīkr jarl Barðanum at Orminum langa sībyrt, ok var þar hǫggorrosta.

Eirlīkr jarl var ī fyrir-rūmi ā skipi sīnu, ok var þar fylkt með skjald-borg. Var þā bæði hǫggorrosta, ok spjōtum lagit, ok kastat ǫllu þvī er til vāpna var, en sumir skutu boga-skoti eða hand-skoti. Var þa svā mikill vāpnaburðr ā Orminn, at varla mātti hlīfum við koma, er svā þykt flugu spjōt ok ǫrvar; þvī at ǫllum megin lǫgðu hęrskip at Orminum. En męnn Ōlāfs konungs vāru þā svā ōðir, at þeir hljōpu upp ā borðin, til þess at nā með sverðs-hǫggum at drepa fōlkit. En margir lǫgðu eigi svā undir Orminn, at þeir vildi ī hǫggorrostu vera. En Ōlāfs męnn gengu flestir ūt af borðunum, ok gāðu eigi annars en þeir bęrðisk ā slēttum vęlli, ok sukku niðr með vāpnum sīnum.

Einarr þambar-skęlfir var ā Orminum aptr ī krappa-rūmi; hann skaut af boga, ok var allra manna harð-skeytastr. Einarr skaut at Eirīki jarli, ok laust ī stȳris-hnakkann fyrir ofan hǫfuð jarli, ok gekk alt upp ā reyr-bǫndin. Jarl leit til, ok spurði ef þeir vissi, hvęrr skaut. En jafn-skjōtt kom ǫnnur ǫr svā nær jarli, at flaug milli sīðunna ok handarinnar, ok svā aptr ī hǫfða-fjǫlina, at langt stōð ūt broddrinn. Þā mælti jarl við mann þann er sumir nęfna Finn, en sumir sęgja at hann væri Finskr, sā var hinn mesti bog-maðr: 'skjōt-tu mann þann hinn mikla ī krapparūminu!' Finnr skaut, ok kom ǫrin ā boga Einars miðjan, ī þvī bili er Einarr drō it þriðja sinn bogann. Brast þā boginn ī tvā hluti. Þā mælti Ōlāfr konungr: 'hvat brast þar svā hātt?' Einarr svarar: 'Noregr ōr hęndi þēr, konungr!' 'Eigi mun svā mikill brestr at orðinn,' sęgir konungr, 'tak boga minn, ok skjōt af,' ok kastaði boganum til hans. Einarr tōk bogann, ok drō þegar fyrir odd ǫrvarinnar, ok mælti: 'ofveikr, ofveikr allvalds boginn!' ok kastaði aptr boganum; tōk þā skjǫld sinn ok sverð, ok barðisk.

Ōlāfr konungr Tryggvason stōð ī lypting ā Orminum, ok skaut optast um daginn, stundum bogaskoti, en stundum gaflǫkum, ok jafnan tveim sęnn. Hann sā fram ā skipit, ok sā sīna męnn reiða sverðin ok hǫggva tītt, ok sā at illa bitu; mælti þā hātt: 'hvārt reiði þēr svā slæliga sverðin, er ek sē at ekki bīta yðr?' Maðr svarar: 'sverð vār eru slæ ok brotin mjǫk.' Þā gekk konungr ofan ī fyrirrūmit ok lauk upp hāsætis-kistuna, tōk þar ōr mǫrg sverð hvǫss, ok fekk mǫnnum. En er hann tōk niðr hinni hœgri hęndi, þā sā męnn at blōð rann ofan undan bryn-stūkunni; en engi vissi hvar hann var sārr.

Mest var vǫrnin ā Orminum ok mannskœðust af fyrirrūms- mǫnnum ok stafnbūum; þar var hvārttvęggja, valit mest mann-fōlkit ok hæst borðin. En lið fell fyrst um mitt skipit. Ok þā er fātt stōð manna upp um siglu-skeið, þā rēð Eirīkr jarl til upp-gǫngunnar, ok kom upp ā Orminn við fimtānda mann. Þā kom ī mōt honum Hyrningr, māgr Ōlāfs konungs, með sveit manna, ok varð þar inn harðasti bardagi, ok lauk svā, at jarl hrǫkk ofan aptr ā Barðann; en þeir męnn er honum hǫfðu fylgt fellu sumir, en sumir vāru særðir. Þar varð ęnn in snarpasta orrosta, ok fellu þā margir męnn ā Orminum. En er þyntisk skipan ā Orminum til varnarinnar, þā rēð Eirīkr jarl annat sinn til uppgǫngu ā Orminn. Varð þā ęnn hǫrð við-taka. En er þetta sā stafnbūar ā Orminum, þā gengu þeir aptr ā skipit, ok snūask til varnar mōti jarli, ok veita harða viðtǫku. En fyrir þvī at þā var svā mjǫk fallit lið ā Orminum, at vīða vāru auð borðin, tōku þā jarls męnn vīða upp at ganga. En alt þat lið er þā stōð upp til varnar ā Orminum sōtti aptr ā skipit, þar sem konungr var.

Kolbjǫrn stallari gekk upp ī lypting til konungs; þeir hǫfðu mjǫk līkan klæða-būnað ok vāpna, Kolbjǫrn var ok allra manna mestr ok frīðastr. Varð nū ęnn ī fyrirrūminu in snarpasta orrosta. En fyrir þā sǫk at þā var svā mikit fōlk komit upp ā Orminn af liði jarls sem vera mātti ā skipinu, en skip hans lǫgðu at ǫllum megin utan at Orminum, en lītit fjǫl-męnni til varnar mōti svā miklum hęr, nū þōtt þeir męnn væri bæði stęrkir ok frœknir, þā fellu nū flestir ā lītilli stundu. En Ōlāfr konungr sjālfr ok þeir Kolbjǫrn bāðir hljōpu þā fyrir borð, ok ā sitt borð hvārr. En jarls męnn hǫfðu lagt utan at smā-skūtur, ok drāpu þā er ā kaf hljōpu. Ok þā er konungr sjālfr hafði ā kaf hlaupit, vildu þeir taka hann hǫndum, ok fœra Eirīki jarli. En Ōlāfr konungr brā yfir sik skildinum, ok steypðisk ī kaf; en Kolbjǫrn stallari skaut undir sik skildinum, ok hlīfði sēr svā við vāpnum er lagt var af skipum þeim er undir lāgu, ok fell hann svā ā sæinn at skjǫldrinn varð undir honum, ok komsk hann þvī eigi ī kaf svā skjōtt, ok varð hann hand-tękinn ok dręginn upp ī skūtuna, ok hugðu þeir at þar væri konungrinn. Var hann þā leiddr fyrir jarl. En er þess varð jarl varr at þar var Kolbjǫrn, en eigi Ōlāfr konungr, þā vāru Kolbirni grið gefin. En ī þessi svipan hljōpu allir fyrir borð af Orminum, þeir er þā vāru ā līfi, Ōlāfs konungs męnn; ok sęgir Hall- freðr vandræða-skāld, at Þorkęll nęfja, konungs brōðir, hljōp sīðast allra manna fyrir borð.

Svā var fyrr ritat, at Sigvaldi jarl kom til fǫruneytis við Ōlāf konung ī Vindlandi, ok hafði tīu skip, en þat hit ellifta, er ā vāru męnn Āstrīðar konungs-dōttur, konu jarls. En þā er Ōlāfr konungr hafði fyrir borð hlaupit, þā œpði hęrrinn allr sigr-ōp, ok þā lustu þeir ārum ī sæ Sigvaldi jarl ok hans męnn, ok röru til bardaga. En sū Vinda- snękkjan, er Āstrīðar męnn vāru ā, röri brott ok aptr undir Vindland; ok var þat margra manna māl þegar, at Ōlāfr konungr mundi hafa steypt af sēr brynjunni ī kafi, ok kafat svā ūt undan langskipunum, lagizk sīðan til Vindasnękkj- unnar, ok hęfði męnn Āstrīðar flutt hann til lands. Ok eru þar margar frā-sagnir um fęrðir Ōlāfs konungs gǫ̈rvar sīðan af sumum mǫnnum. En hvęrn veg sem þat hęfir verit, þā kom Ōlāfr konungr Tryggvason aldri sīðan til rīkis ī Noregi.

Maðr hēt Auðun, Vest-firzkr at kyni ok fē-lītill; hann fōr utan vestr þar ī fjǫrðum með um-rāði Þorsteins bōnda gōðs, ok Þōris stȳri-manns, er þar hafði þegit vist of vetrinn með Þorsteini. Auðun var ok þar, ok starfaði fyrir honum Þōri, ok þā þessi laun af honum--utan-fęrðina ok hans um-sjā. Hann Auðun lagði mestan hluta fjār þess er var fyrir mōður sīna, āðr hann stigi ā skip, ok var kveðit ā þriggja vetra bjǫrg. Ok nū fara þeir utan heðan, ok fęrsk þeim vel, ok var Auðun of vetrinn ęptir með Þōri stȳrimanni; hann ātti bū ā Mœri. Ok um sumarit ęptir fara þeir ūt til Grœn-lands, ok eru þar of vetrinn. Þess er við getit at Auðun kaupir þar bjarn-dȳri eitt, gǫ̈rsimi mikla, ok gaf þar fyrir alla eigu sīna. Ok nū of sumarit ęptir þā fara þeir aptr til Noregs, ok verða vel reið-fara; hęfir Auðun dȳr sitt með sēr, ok ætlar nū at fara suðr til Danmęrkr ā fund Sveins konungs, ok gefa honum dȳrit. Ok er hann kom suðr ī landit, þar sem konungr var fyrir, þā gęngr hann upp af skipi, ok leiðir ęptir sēr dȳrit, ok leigir sēr hęr-bęrgi. Haraldi konungi var sagt brātt at þar var komit bjarndȳri, gǫ̈rsimi mikil, 'ok ā Īs-lęnzkr maðr.' Konungr sęndir þegar męnn ęptir honum, ok er Auðun kom fyrir konung, kvęðr hann konung vel; konungr tōk vel kvęðju hans, ok spurði sīðan: 'āttu gǫ̈rsimi mikla ī bjarndȳri?' Hann svarar, ok kvezk eiga dȳrit eitthvęrt. Konungr mælti: 'villtu sęlja oss dȳrit við slīku verði sem þū keyptir?' Hann svarar: 'eigi vil ek þat, herra!' 'Villtu þā,' sęgir konungr, 'at ek gefa þēr tvau verð slīk, ok mun þat rēttara, ef þū hęfir þar við gefit alla þīna eigu.' 'Eigi vil ek þat, herra!' sęgir hann. Konungr mælti: 'villtu gefa mēr þā?' Hann svarar: 'eigi, herra!' Konungr mælti: 'hvat villtu þā af gǫ̈ra?' Hann svarar: 'fara,' sęgir hann, 'til Danmęrkr, ok gefa Sveini konungi.' Haraldr konungr sęgir: 'hvārt er, at þū ert maðr svā ūvitr at þū hęfir eigi heyrt ūfrið þann er ī milli er landa þessa, eða ætlar þū giptu þīna svā mikla, at þū munir þar komask með gǫ̈rsimar, er aðrir fā eigi komizk klakk-laust, þō at nauð-syn eigi til?' Auðun svarar: 'herra! þat er ā yðru valdi, en engu jātum vēr ǫðru en þessu er vēr hǫfum āðr ætlat.' Þā mælti konungr: 'hvī mun eigi þat til, at þū farir leið þīna, sem þū vill, ok kom þā til mīn, er þū fęrr aptr, ok sęg mēr, hvęrsu Sveinn konungr launar þēr dȳrit, ok kann þat vera, at þū sēr gæfu-maðr.' 'Þvī heit ek þēr,' sagði Auðun.

Hann fęrr nū sīðan suðr með landi, ok ī Vīk austr, ok þā til Danmęrkr; ok er þā uppi hvęrr pęnningr fjārins, ok verðr hann þā biðja matar bæði fyrir sik ok fyrir dȳrit. Hann kömr ā fund ār-manns Sveins konungs, þess er Āki hēt, ok bað hann vista nakkvarra bæði fyrir sik ok fyrir dȳrit: 'ek ætla,' sęgir hann, 'at gefa Sveini konungi dȳrit.' Āki lēzk sęlja mundu honum vistir, ef hann vildi. Auðun kvezk ekki til hafa fyrir at gefa; 'en ek vilda þō,' sęgir hann, 'at þetta kvæmisk til leiðar at ek mætta dȳrit fœra konungi.' 'Ek mun fā þēr vistir, sem it þurfið til konungs fundar; en þar ī mōti vil ek eiga hālft dȳrit, ok māttu ā þat līta, at dȳrit mun deyja fyrir þēr, þars it þurfuð vistir miklar, en fē sē farit, ok er būit við at þū hafir þā ekki dȳrsins.' Ok er hann lītr ā þetta, sȳnisk honum nakkvat ęptir sem ārmaðrinn mælti fyrir honum, ok sættask þeir ā þetta, at hann sęlr Āka hālft dȳrit, ok skal konungr sīðan meta alt saman. Skulu þeir fara bāðir nū ā fund konungs; ok svā gǫ̈ra þeir: fara nū bāðir ā fund konungs, ok stōðu fyrir borðinu. Konungr īhugāði, hvęrr þessi maðr myndi vera, er hann kęndi eigi, ok mælti sīðan til Auðunar: 'hvęrr er-tu?' sęgir hann. Hann svarar: 'ek em Īslęnzkr maðr, herra,' sęgir hann, 'ok kominn nū utan af Grœnlandi, ok nū af Noregi, ok ætlaða-k at fœra yðr bjarndȳri þetta; keypta-k þat með allri eigu minni, ok nū er þō ā orðit mikit fyrir mēr; ek ā nū hālft eitt dȳrit,' ok sęgir konungi sīðan, hvęrsu farit hafði með þeim Āka ārmanni hans. Konungr mælti: 'er þat satt, Āki, er hann sęgir?' 'Satt er þat,' sęgir hann. Konungr mælti: 'ok þōtti þēr þat til liggja, þar sem ek sętta-k þik mikinn mann, at hępta þat eða tālma er maðr gǫ̈rðisk til at fœra mēr gǫ̈rsimi, ok gaf fyrir alla eign, ok sā þat Haraldr konungr at rāði at lāta hann fara ī friði, ok er hann vārr ūvinr? Hygg þū at þā, hvē sannligt þat var þinnar handar, ok þat væri makligt, at þū værir drepinn; en ek mun nū eigi þat gǫ̈ra, en braut skaltu fara þegar ōr landinu, ok koma aldri aptr sīðan mēr ī aug-sȳn! En þēr, Auðun! kann ek slīka þǫkk, sem þū gefir mēr alt dȳrit, ok ver hēr með mēr.' Þat þękkisk hann, ok er með Sveini konungi um hrīð.

Ok er liðu nakkvarir stundir, þā mælti Auðun við konung: 'braut fȳsir mik nū, herra!' Konungr svarar hęldr seint: 'hvat villtu þā,' sęgir hann, 'ef þū vill eigi með oss vera?' Hann sęgir: 'suðr vil ek ganga.' 'Ef þū vildir eigi svā gott rāð taka,' sęgir konungr, 'þā myndi mēr fyrir þykkja ī, er þū fȳsisk ī braut'; ok nū gaf konungr honum silfr mjǫk mikit, ok fōr hann suðr sīðan með Rūm-fęrlum, ok skipaði konungr til um fęrð hans, bað hann koma til sīn, er kvæmi aptr. Nū fōr hann fęrðar sinnar, unz hann kömr suðr ī Rōma-borg. Ok er hann hęfir þar dvalizk, sem hann tīðir, þā fęrr hann aptr; tękr þā sōtt mikla, gǫ̈rir hann þā ākafliga magran; gęngr þā upp alt fēit þat, er konungr hafði gefit honum til fęrðarinnar; tękr sīðan upp staf-karls stīg, ok biðr sēr matar. Hann er þā kollōttr ok hęldr ū-sælligr; hann kömr aptr ī Danmörk at pāskum, þangat sem konungr er þā staddr; en ei þorði hann at lāta sjā sik; ok var ī kirkju- skoti, ok ætlaði þā til fundar við konung, er hann gengi til kirkju um kveldit; ok nū er hann sā konunginn ok hirðina fagrliga būna, þā þorði hann eigi at lāta sjā sik. Ok er konungr gekk til drykkju ī hǫllina, þā mataðisk Auðun ūti, sem siðr er til Rūmfęrla, meðan þeir hafa eigi kastat staf ok skreppu. Ok nū of aptaninn, er konungr gekk til kveld- sǫngs, ætlaði Auðun at hitta hann, ok svā mikit sem honum þōtti fyrr fyrir, jōk nū miklu ā, er þeir vāru druknir hirðmęnninir; ok er þeir gengu inn aptr, þā þękði konungr mann, ok þōttisk finna at eigi hafði frama til at ganga fram at hitta hann. Ok nū er hirðin gekk inn, þā veik konungr ūt, ok mælti: 'gangi sā nū fram, er mik vill finna; mik grunar at sā muni vera maðrinn.' Þā gekk Auðun fram, ok fell til fōta konungi, ok varla kęndi konungr hann; ok þegar er konungr veit, hvęrr hann er, tōk konungr ī hǫnd honum Auðuni, ok bað hann vel kominn, 'ok hęfir þū mikit skipazk,' segir hann, 'sīðan vit sāmk'; leiðir hann ęptir sēr inn, ok er hirðin sā hann, hlōgu þeir at honum; en konungr sagði: 'eigi þurfu þēr at honum at hlæja, þvī at bętr hęfir hann sēt fyr sinni sāl hęldr en ēr.' Þā lēt konungr gǫ̈ra honum laug, ok gaf honum sīðan hlæði, ok er hann nū með honum. Þat er nū sagt einhvęrju sinni of vārit at konungr bȳðr Auðuni at vera með sēr ā-lęngðar, ok kvezk myndu gǫ̈ra hann skutil-svein sinn, ok lęggja til hans gōða virðing. Auðun sęgir: 'Guð þakki yðr, herra! sōma þann allan er þēr vilið til mīn lęggja; en hitt er mēr ī skapi at fara ūt til Īslands.' Konungr sęgir: 'þetta sȳnisk mēr undarliga kosit.' Auðun mælti: 'eigi mā ek þat vita, herra!' sęgir hann, 'at ek hafa hēr mikinn sōma með yðr, en mōðir mīn troði stafkarls stīg ūt ā Īslandi; þvī at nū er lokit bjǫrg þeiri er ek lagða til, āðr ek fœra af Īslandi.' Konungr svarar: 'vel er mælt,' sęgir hann, 'ok mannliga, ok muntu verða giptu-maðr; þessi einn var svā hlutrinn, at mēr myndi eigi mis-līka at þū fœrir ī braut heðan; ok ver nū með mēr þar til er skip būask.' Hann gǫ̈rir svā.

Einn dag, er ā leið vārit, gekk Sveinn konungr ofan ā bryggjur, ok vāru męnn þā at, at būa skip til ȳmissa landa, ī austr-veg eða Sax-land, til Svīþjōðar eða Noregs. Þā koma þeir Auðun at einu skipi fǫgru, ok vāru męnn at, at būa skipit. Þā spurði konungr: 'hvęrsu līzk þēr, Auðun! ā þetta skip?' Hann svarar: 'vel, herra!' Konungr mælti: 'þetta skip vil ek þēr gefa, ok launa bjarndȳrit.' Hann þakkaði gjǫfina ęptir sinni kunnustu; ok er leið stund, ok skipit var albūit, þā mælti Sveinn konungr við Auðun: 'þō villtu nū ā braut, þā mun ek nū ekki lętja þik, en þat hęfi ek spurt, at ilt er til hafna fyrir landi yðru, ok eru vīða öræfi ok hætt skipum; nū brȳtr þū, ok tȳnir skipinu ok fēnu; lītt sēr þat þā ā, at þū hafir fundit Svein konung, ok gefit honum gǫ̈rsimi.' Sīðan sęldi konungr honum leðr-hosu fulla af silfri, 'ok ertu þā ęnn eigi fē-lauss með ǫllu, þōtt þū brjōtir skipit, ef þū fær haldit þessu. Verða mā svā ęnn,' sęgir konungr, 'at þū tȳnir þessu fē; lītt nȳtr þū þā þess, er þū fannt Svein konung, ok gaft honum gǫ̈rsimi.' Sīðan drō konungr hring af hęndi sēr, ok gaf Auðuni, ok mælti: 'þō at svā illa verði, at þū brjōtir skipit ok tȳnir fēnu, eigi ertu fēlauss, ef þū kömsk ā land, þvī at margir męnn hafa gull ā sēr ī skips-brotum, ok sēr þā at þū hęfir fundit Svein konung, ef þū hęldr hringinum; en þat vil ek rāða þēr,' sęgir hann, 'at þū gefir eigi hringinn, nema þū þykkisk eiga svā mikit gott at launa nǫkkurum gǫfgum manni, þā gef þeim hringinn, þvī at tignum mǫnnum sōmir at þiggja, ok far nū heill!'

Sīðan lætr hann ī haf, ok kömr ī Noreg, ok lætr flytja upp varnað sinn, ok þurfti nū meira við þat en fyrr, er hann var ī Noregi. Hann fęrr nū sīðan ā fund Haralds konungs, ok vill ęfna þat er hann hēt honum, āðr hann fōr til Danmęrkr, ok kvęðr konung vel. Haraldr konungr tōk vel kvęðju hans, ok 'sęzk niðr,' sęgir hann, 'ok drekk hēr með oss'; ok svā gǫ̈rir hann. Þā spurði Haraldr kon- ungr: 'hvęrju launaði Sveinn konungr þēr dȳrit?' Auðun svarar: 'þvī, herra! at hann þā at mēr.' Konungr sagði: 'launat mynda ek þēr þvī hafa; hvęrju launaði hann ęnn?' Auðun svarar: 'gaf hann mēr silfr til suðr-gǫngu.' Þā sęgir Haraldr konungr: 'mǫrgum mǫnnum gefr Sveinn konungr silfr til suðrgǫngu eða annarra hluta, þōtt ekki fœri honum gǫ̈rsimar; hvat er ęnn fleira?' 'Hann bauð mēr,' sęgir Auðun, 'at görask skutilsveinn hans, ok mikinn sōma til mīn at lęggja.' 'Vel var þat mælt,' sęgir konungr, 'ok launa, myndi hann ęnn fleira.' Auðun sagði: 'gaf hann mēr knǫrr með farmi þeim er hingat er bęzt varit ī Noreg.' Þat var stōr-mannligt,' sęgir konungr, 'en launat mynda ek þēr þvī hafa. Launaði hann þvī fleira?' Auðun svaraði: 'gaf hann mēr leðrhosu fulla af silfri, ok kvað mik þā eigi fēlausan, ef ek helda þvī, þō at skip mitt bryti við Īsland.' Konungr sagði: 'þat var ā-gætliga gǫ̈rt, ok þat mynda ek ekki gǫ̈rt hafa; lauss mynda ek þykkjask, ef ek gæfa þer skipit; hvārt launaði hann fleira?' 'Svā var vīst, herra!' sęgir Auðun, 'at hann launaði: hann gaf mēr hring þenna er ek hęfi ā hęndi, ok kvað svā mega at berask, at ek tȳnda fēnu ǫllu, ok sagði mik þā eigi fēlausan, ef ek ætta hringinn, ok bað mik eigi lōga, nema ek ætta nǫkkurum tignum manni svā gott at launa, at ek vilda gefa; en nū hęfi ek þann fundit, þvī at þū āttir kost at taka hvārttvęggja frā mēr, dȳrit ok svā līf mitt, en þū lēzt mik fara þangat ī friði, sem aðrir nāðu eigi.' Konungr tōk við gjǫfinni með blīðu, ok gaf Auðuni ī mōti gōðar gjafir, āðr en þeir skilðisk. Auðun varði fēnu til Īslands-fęrðar ok fōr ūt þegar um sumarit til Īslands, ok þōtti vera inn mesti gæfumaðr.